
مبین عبدی؛ پژوهشگر مطالعات غرب آسیا
راهپیمایی اربعین و مساله امنیت در غرب آسیا
الگوی پایه ریزی شده توسط مجاهدان رشید اسلام شهید سلیمانی و شهید ابومهدی باعث شد که این مکتبی که در دو کشور عراق و ایران پایه گذاری شده موجب ایجاد یک کمربند امنیتی بی نظیری شود که علاوه بر از بین بردن اصلی ترین نیروی تروریستی و مخل امنیت در منطقه یعنی داعش به اولویت های دیگری نیز از جمله تعظیم شعائر و حفظ سنت های ارزشی و دینی پرداخته شود.
یاداشت: هر ساله با فرارسیدن ایام اربعین سیدالشهدا جوش و خروش توصیفناپذیری در میان دوستداران حسینی موج میزند. در کشور عراق از اقصی نقاط مختلف زائران حسینی پای پیاده راهی حریم عشق میشوند و عاشقانی دیگر کمر ارادت به خدمتگزاری آنان میبندند. هرچه در طول سال اندوختهاند در طبق عشق خالصانه خود میگذارند و در کمال تواضع و خاکساری تقدیم ارادتمندان حسینی میکنند. پس از سرنگونی صدام و صدامیان این سنّت حسنه که دچار محاق تهدید و ارعاب بعثیان شده بود، دوباره جوشیدن گرفت و به همگان نشان داد حرارت این عشق مکنونهی الهی در سینهی مؤمنان بالله نه سردشدنی است و نه خاموشیپذیر.
در چند سال اخیر خیل لبیکگویان حسینی به کشورهای مجاور به ویژه ایران عزیزمان رسید و جمعیتهای انبوهی از دیار سلمان فارسی خود را در صفوف زائران سید و سالار شهیدان جای دادند و میهمان میزبانان آستان حسینی شدند. حضور پرچم ها، چهرهها، رنگها و آداب و رسوم گوناگون از کشورهای مختلف پنج قارهی جهان، در مسیر راهپیمایی اربعین جلوههای زیبا، شگفت و وصفناپذیری از عشق الهی حسین (سلاماللهعلیه) به رخ میکشاند که گویا تمام امواج شوم رسانههای سردمداران جاهلیت نوین را درمینوردد و همراه آوای «حبّ الحسین یجمعنا» آبی بر آتش نمرودیشان میریزد تا گلستان کربلا، لالههای خونین خود را در برابر چشم حقجویان عالم قرار دهد و معنای وحدت کلمه و ائتلاف شکافها و تفرقهها مصداقی حقیقی یابد. «سید جواد شُبَّر» در توصیف حال و هوای جانفزای اربعین حسینی حدود پنجاه سال پیش مینویسد که در این روز شمال و جنوب عراق همدیگر را در آغوش میگیرند و نغمهها و سرودها به زبانهای عربی، ترکی، فارسی و اردو از مواکب به گوش میرسد. وی جمعیّت حاضر در این اجتماع را متجاوز از یک میلیون تن تخمین میزند. اکنون پس از گذشت حدود پنجاه سال سخن از سیل جمعیتی افزون از بیست میلیون زائر حسینی در اربعین سید و سالار شهیدان است.
پس از فروپاشی نظام دیکتاتوری صدام حسین در عراق و زمینه ها برای توسعه بیش از پیش و حضور گسترده ی مردم در این سنت دینی و مذهبی بار دیگر فراهم گردید اما با قدرت گیری گروه تروریستی داعش در عراق علاوه بر به چالش کشیده شدن امنیت کشور عراق، تامین امنیت این مراسم آیینی که با جمعیت بسیار بالا و بیش از 20 میلیون نفری یکی دیگر از چالش های نیروهای تامین کننده امنیت مراسم بود. پیشروی نیروهای تروریستی داعش در عراق با پای کار آمدن سردار شهید سلیمانی و شهید ابومهدی المنهدس و تشکیل بسیج مردمی در عراق؛ پس از مدتی روند معکوسی را به خود گرفت و در نهایت ثبات نسبی و امنیت را در این سرزمین ایجاد کرد.
الگوی پایه ریزی شده توسط مجاهدان رشید اسلام شهید سلیمانی و شهید ابومهدی باعث شد که این مکتبی که در دو کشور عراق و ایران پایه گذاری شده موجب ایجاد یک کمربند امنیتی بی نظیری شود که علاوه بر از بین بردن اصلی ترین نیروی تروریستی و مخل امنیت در منطقه یعنی داعش به اولویت های دیگری نیز از جمله تعظیم شعائر و حفظ سنت های ارزشی و دینی پرداخته شود.
مراسم زیارت و پیادهروی اربعین قدمتی به اندازه تاریخ کربلا دارد. اما چند سالی است تبدیل به یک مناسک پرشکوه دینی و سیاسی شده است. این آیین پرشور و باشکوه دارای مولفهها و ویژگیهای مهم، منحصر به فردی است که برای فهم بهتر اهمیت جایگاه این مراسم بزرگ و همچنین تاثیرات ویژه ی آن باید به ابعاد و تاثیرات این حرکت عظیم در منطقه توجه ویژه داشت در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
بعد بینالملل: زیارت اربعین حسینی یک سنت قدیمی در کشور عراق است که امروزه با فراگیری و تسریع ارتباطات زمینه معرفی آن در جهان بیشتر از گذشته معرفی شده است، علاوه بر اینکه بسیاری از اندیشمندان و روشنفکران در دنیا به این مساله پرداختهاند، همه ساله از بسیاری از کشورها برای حضور در این مراسم حضور پیدا می کنند که این امر اهمیت بالایی را به این مراسم بخشیده است و در حال حاضر بزرگترین اجتماع بشری است که تا کنون هر ساله تکرار می شود.
فرا مذهبی و قومی بودن: یکی از مسایل عمده ایجاد و استمرار اختلافات در منطقه ی خاورمیانه و غرب آسیا دمیدن بر آتش اختلافات قومی و مذهبی است که دولت های استعمارگر غربی به ویژه انگلیس و امریکا در این زمینه ید طولایی دارند، اما شاهد هستیم در این حرکت عظیم اقوام و مذاهب مختلف حضور دارند که این امر نشانگر فرا مذهبی و قومی بودن این راهپیماییست.
وحدت : از جمله بزرگترین شعار و هدف از این راهپیمایی را می توان قیام علیه ظلم و ظالم و کمک به مظلوم دانست، هدفی که باعث ایجاد وحدت در بین همه اقوام ، مذاهب و ملیت های مختلفی که در این سیل خروشان شرکت می کنند دانست ، وحدت و یک صدایی حلقه ی گمشده ی مردم در دنیا و به ویژه مردم منطقه ی غرب آسیا است که با شعار معروف "حب الحسین یجمعنا" همه ساله تکرار می گردد. با در نظر گرفتن این ابعاد که قابلیت بسط بیشتری نیز دارند درک می کنیم که حرکت عظیمی که سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و همرزمان شهیدشان برای تعظیم و حفظ این سنت الهی به کار بردند امروز علاوه بر رشد و توسعه در ابعاد سیاسی، فرهنگی ، اقتصادی در ایجاد امنیت بیشتر برای مردم غرب آسیا نیز به واقع کارآمدی خود را نشان داده است.
پرهیز از تفرقه، تعامل بیشتر مردم در منطقه، از بین رفتن گروه های متخاصم تروریست وابسته به غرب و وحدت بین اقوام و مذاهب از جمله میوه های این درخت ثمر بخش است که با اهتمام بیشتر به این مسیر و حرکت در این ریل گذاشته شده منجربه تقویت روز افزون امنیت در منطقه غرب آسیا خواهد شد.